De Belastingdienst komt vaak negatief in het nieuws. Veel mensen krijgen een naar gevoel in hun buik als de blauwe envelop weer op de deurmat valt. Tegenwoordig zal dit gevoel er vast ook nog zijn, maar dan bij het digitaal binnenkomen van de aanslag.
De herkomst van belasting betalen
Al millennia lang moet men belasting betalen. Voor de jaartelling betaalde men in Israël belasting in natura, zoals met het afdragen van vee en in het Romeinse Rijk moesten alle burgers belasting betalen voor de grond waarop zij leefden en werkten.
Efficiënte heffing van belasting door middel van bevolkingsregister
Keizer Augustus (63 voor Chr.-14 na Chr.) liet een soort bevolkingsregister aanleggen om efficiënter belasting te heffen. In de Middeleeuwen was Nederland opgedeeld in graafschappen. Wanneer de koning of keizer (Nederland behoorde toen te het Duitse Keizerrijk) geld nodig had klopte hij aan bij de graven. Die hieven vervolgens belasting in hun graafschap. Spoedig werd het betalen van belasting een structurele verplichting.
Belasting over bier, zout, graan en zeep
Vanaf de 12e eeuw groeiden dorpen uit tot steden die zelf belasting onder de bewoners gingen heffen. Ze voerden accijnzen in op levensmiddelen zoals, bier, zout, graan en zeep. Niemand kon zonder deze middelen leven en dit was dus een makkelijke bron van inkomsten. Ook het gebruik van openbare plekken zoals de markt en bruggen werden belast.
Opperbevelhebber Alva en zijn belastingplannen
In de 16e eeuw kwam Nederland onder het bewind van Spanje. Alva, de opperbevelhebber van het Spaanse leger wilde het belastingstelsel in Nederland drastisch veranderen waardoor iedereen meer geld moest afdragen. Vanuit Nederland kwam hierop hevig verzet. De plannen van Alva gingen niet door, maar wel betaalden de steden de Spanjaarden jaarlijks een afgesproken bedrag.
Meer welvaart door de scheepvaart en nieuwe belastingen
In de 16e en 17e eeuw kwam er in Nederland meer welvaart door de scheepvaart. Nieuwe algemene belastingen zoals in- en uitvoerrechten moesten betaald worden. Schepen die bescherming wilden van oorlogsschepen moesten konvooigeld betalen. Convooirechten waren rechten die door de marine van met name rederijen werden geheven vanwege de bescherming van hun handelsschepen. Ook werden er licentrechten, ook wel verlof gelden genoemd, geheven aangeschaft om handel te mogen drijven met de vijand en goederen te mogen uitvoeren naar vijandelijke gebieden. Hoewel de genoemde belastingen algemeen waren, werden de meeste belastingen nog steeds op lokaal niveau geïnd.
De Fransen aan de macht – een centraal belastingstelsel
In 1975 kregen de Fransen de macht in de Republiek (Nederland). Met een nieuwe grondwet die ervoor zorgde dat Nederland een eenheidsstaat werd, kwam er ook een centraal belastingstelsel. Dit stelsel werd in 1805 ingevoerd en wordt gezien als de voorloper van ons huidige belastingstelsel.
Hoe meer ramen, hoe meer belasting
Voor het eerst werd rekening gehouden met iemands inkomsten. Er werd geheven naar draagkracht en er kwam een ambtenaar thuis langs om te zien hoeveel goederen iemand bezat. Zo betekende een groter aantal ramen in een huis, meer rijkdom en dus mee belasting. Luxegoederen zoals parasols werden extra belast en bij de betaling werden deze voorzien van een zegel. In 1914 werd de inkomstenbelasting ingevoerd en ging iedereen naar draagkracht betalen.